Strategie in crisistijd

“Strategie zonder tactiek is de langzaamste route tot succes. Tactiek zonder strategie is het lawaai voordat je faalt.”

Strategie in crisistijd

De wereld om ons heen verandert ingrijpend. Zeker nu de Corona-crisis zijn diepe sporen trekt in ondernemersland, vraagt dat van u als directeur de nodige flexibiliteit, bestuurscapaciteiten en strategische inzichten. In dit deel: Hoe borg ik continuïteit tijdens een (acute) crisis?

Als directeur bent u kapitein op het schip dat bedrijf heet. U heeft een duidelijke toekomstvisie en een aantal heldere doelen op uw netvlies, die u binnen een bepaalde tijd wilt bereiken. Deze strategische doelstellingen vormen het uitgangspunt voor de bedrijfsvoering binnen het bedrijf en bepalen de richting die uw bedrijf uitgaat.

Tot zover prachtig.

Maar de wereld verandert continu. De markt ontwikkelt zich razendsnel, en er doen zich onverwachte crises voor. Uw grootste supplier valt om, er wordt een besmettelijke ziekte binnen het bedrijf vastgesteld of uw werknemers worden gedwongen thuis te gaan werken. Wat nu? Hoe kunt u toch uw doelen bereiken en de continuïteit binnen uw organisatie blijven vasthouden, terwijl de omstandigheden drastisch veranderd zijn?

Om uw missie te kunnen volbrengen, moeten strategische doelen worden vastgesteld. Deze doelen vloeien voort uit de identiteit van je bedrijf en bepalen de focus. De identiteit bestaat uit alle unieke facetten die een bedrijf maken, zoals het is. Kortom, de strategische doelen hebben alles te maken  met de missie van je bedrijf, en de visie hoe deze missie moet worden volbracht. Daarbij moet iedereen binnen het bedrijf helder hebben, hoe zijn of haar taken en verantwoordelijkheden passen binnen die visie en/of missie. Daarom worden deze strategische doelen ook gecascadeerd naar  afdelingsniveau, en van daaruit naar concrete KPI’s en normen.

De strategie behelst het plan waarmee de strategische doelstellingen kunnen worden gerealiseerd. Een strategie is meestal bedoeld voor de lange termijn. Om doelstellingen te bereiken zal er een keuze moeten worden gemaakt uit mogelijke wegen en middelen. Om deze doelstellingen inzichtelijk te krijgen en hier actief mee aan de slag te gaan kunt u Strategie Workshops inzetten. Resultaat: een up to date plan waarin iedereen weet hoe hij of zij bijdraagt aan de doelstellingen van het bedrijf.

Helder.

Maar wat als (markt)omstandigheden plotseling veranderen? Als de bedrijfsvoering acuut aangepast moet worden, of de markt een andere benadering vraagt? Laten we eerst vaststellen dat strategie een dynamisch en geen statisch gegeven is. Strategie kan aangepast worden aan diverse situaties, zolang de strategische doelstellingen maar helder en breed genoeg geformuleerd zijn. Stel; je wilt vandaag naar Amsterdam. Dat is je doel. Je volgt de Navigatie keurig op, zodat je zo snel mogelijk je doel bereikt. Maar dan gebeurt er een aantal kilometer voor je een ongeluk, en de weg wordt afgesloten. Wat dan? Blijf je staan totdat de weg weer open is, of volg je een andere route, die al keurig voorgeprogrammeerd is in de Navigatie?

Al gaat het voorbeeld hier en daar wat mank, toch zou je kunnen zeggen dat het met strategie net zo werkt. Als organisatie kies je voor een aantal strategische doelstellingen. Daarbij volg je een bepaalde weg, om het snelst je doelstellingen te halen. Maar er kunnen zich altijd onverwachte zaken voordoen, waardoor de weg die je hebt uitgestippeld afgesloten wordt.

Op dat moment is het nodig om terug te keren naar je strategische doelstellingen, om van daaruit een nieuwe weg uit te stippelen, om die doelstellingen alsnog te bereiken. Het is daarmee ook cruciaal dat je strategische doelstellingen zodanig zijn geformuleerd dat je vanuit elke situatie op deze doelstellingen kunt terugvallen. Vervolgens is het belangrijk om deze strategische doelstellingen opnieuw te vertalen in afdelingsdoelstellingen, KPI’s en normen.

Een voorbeeld

Ok, stel, je grootste leverancier valt om. Voor veel bedrijven betekent dit een groot gevaar voor de continuïteit van het productieproces. Wanneer je in strategische doelen al hebt vastgesteld dat je als bedrijf niet afhankelijk wilt zijn van een leverancier, betekent dit dat je nog voldoende ruimte hebt om het wegvallen van je grootste leverancier op te vangen. Op die manier kun je de effecten van de tegenslag, goed opvangen en kun je elke situatie de baas. Dit geldt ook voor thema’s als bijvoorbeeld veiligheid, zoals dat nu tijdens de corona-crisis veel naar voren komt.

Begrijpelijk. Maar zijn echt alle situaties van tevoren al in te schatten en te vangen in de strategische doelstellingen?

Absoluut, zolang je je strategische doelstellingen maar goed genoeg formuleert en je bedrijfsvoering daar ook echt op is gebaseerd. Zo moet je communicatiestructuur bijvoorbeeld goed op orde zijn om zo’n nieuwe vertaling van strategische doelen ook efficiënt en concreet uit te kunnen rollen op de diverse afdelingen. De opzet van deze communicatiestructuur kan al opgenomen worden in je strategische doelstellingen.

Conclusie?

Het goed formuleren en opstellen van je strategische doelen is dus cruciaal voor het voortbestaan van je organisatie. Het waarborgt continuïteit in de meest heftige crisismomenten. Omdat het formuleren zoveel zorgvuldigheid vereist, is het belangrijk om dit samen met een ervaren organisatiecoach te doen. Deze helpt je de doelen zodanig op te stellen, dat er rekening wordt gehouden met alle mogelijke gevaren en/of risico’s. Zie het als een vroege vorm van risicomanagement. Op het moment dat je dat goed voor elkaar hebt, is je bedrijf stevig genoeg om rechtop te blijven staan en flexibel genoeg om mee te kunnen bewegen in een nieuwe situatie.

Geschreven door Sven Kenselaar, Unitmanager Continu Verbeteren bij Onprove.

Weten of uw strategie toe is aan een update? Spar eens vrijblijvend met Sven hierover.

Neem Contact op met Sven op S.kenselaar@onprove.nl